例題 ベクトル場${\bf F}$の発散を求めよ.

$\displaystyle {\bf F} = 3xy{\bf i} + x^{2}y{\bf j} + y^{2}z{\bf k}$

解答 ベクトル場の発散は次のように定義します.

$\displaystyle {\rm div} {\bf F} = \frac{\partial F_{1}}{\partial x} +
\frac{\partial F_{2}}{\partial y} + \frac{\partial F_{3}}{\partial z}$

また, $\nabla = \frac{\partial }{\partial x}{\bf i} + \frac{\partial }{\partial y}{\bf j} + \frac{\partial }{\partial z}{\bf k}$演算子を用いて ${\rm div} {\bf F} = \nabla \cdot {\bf F}$と表します.


$\displaystyle {\rm div} \boldsymbol{F}$ $\displaystyle =$ $\displaystyle \frac{\partial F_{1}}{\partial x} + \frac{\partial F_{2}}{\partial y} + \frac{\partial F_{3}}{\partial z}$  
  $\displaystyle =$ $\displaystyle 3y + x^{2} + y^{2}$